नेपालमा विद्युतीय सवारी साधनको आयातले पेट्रोलियम सवारी साधनलाई उछिन्यो
खरिद तथ्यांकले देखायो सवारी साधन क्षेत्रमा परिवर्तन, सरकारको नीति, वित्तीय सुविधा र वातावरणीय लक्ष्यद्वारा प्रेरित।
नेपालले सवारी साधन क्षेत्रको नयाँ चरणमा प्रवेश गरेको छ, जहाँ विद्युतीय सवारी साधन (ईभी) को आयातले परम्परागत पेट्रोलियममा आधारित सवारी साधनलाई पछि पारेको छ। यो परिवर्तन देशको स्वच्छ यातायात प्रणालीतर्फको प्रतिबद्धता, वित्तीय सहुलियत, र वातावरणीय लक्ष्यद्वारा प्रेरित भएको देखिन्छ।
विद्युतीय सवारी साधनको आयातमा भएको यो बृद्धिले स्वच्छ वातावरण निर्माणमा सहयोग पुर्याउनुका साथै नेपालको ऊर्जा सुरक्षा र व्यापार घाटालाई सन्तुलनमा ल्याउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्ने संकेत गर्दछ।
नेपालमा परम्परागत पेट्रोलियम इन्धनमा चल्ने सवारी साधनको आयातलाई उछिन्दै विद्युतीय सवारी साधन (ईभी) आयातले नयाँ कीर्तिमान कायम गरेको छ। यो परिवर्तनले नेपाललाई स्वच्छ यातायाततर्फ उन्मुख हुने दिशामा महत्त्वपूर्ण प्रगति गरेको देखाउँछ।
चालु आर्थिक वर्षको पहिलो छ महिनामा (जसको समाप्ति माघ महिनामा भयो), नेपालले १२,९७४ चार पाङ्ग्रे सवारी साधनहरू आयात गर्यो, जसमा यात्रु बस, माइक्रोबस र निजी सवारी साधन समावेश छन्।
यीमध्ये ७,३४९ सवारी साधन विद्युतीय (ईभी) थिए, जसले नेपाललाई सन् २०३१ सम्म पेट्रोलियममा आधारित हल्का सवारी साधनहरूको आयातलाई विद्युतीय सवारी साधनले प्रतिस्थापन गर्ने लक्ष्यमा अघि बढाएको छ। यो कदम अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिबद्धतासँग पनि मेल खान्छ।
विद्युतीय सवारी साधनको प्रयोगमा वृद्धि हुनुका धेरै फाइदाहरू छन्।
ईभी वातावरणमैत्री छन्, किनकि तिनले कुनै पनि टेलपाइप उत्सर्जन गर्दैनन्, जसले नेपालको सहरी क्षेत्रमा बढ्दो वायु प्रदूषणलाई कम गर्न सहयोग पुर्याउँछ। यसले ग्रीनहाउस ग्यास उत्सर्जनलाई घटाउन मद्दत गर्छ, जुन जलवायु परिवर्तनविरुद्धको नेपाल सरकारको प्रतिबद्धता अनुरूप छ।
आर्थिक दृष्टिकोणबाट हेर्दा, ईभीहरूले महँगो पेट्रोलियम इन्धन आयातमा निर्भरता घटाउँछन्, जसले लामो समयसम्म नेपालको व्यापार घाटालाई सन्तुलनमा ल्याउन सहयोग गर्न सक्छ।
ईभी सञ्चालन र मर्मत खर्च पारम्परिक इन्धनमा आधारित सवारी साधनहरूको तुलनामा निकै कम हुन्छ, जसले उपभोक्तालाई दीर्घकालीन बचत दिन्छ। साथै, विद्युतीय सवारी साधनको बजार विस्तारले चार्जिङ संरचना विकास र मर्मत सेवा जस्ता नयाँ व्यापारिक अवसर सिर्जना गर्ने सम्भावना बढाएको छ।
विद्युतीय सवारी साधनहरूको मागमा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ, मुख्यतया चीनबाट।
भन्सार विभागका अनुसार, समीक्षा अवधिमा नेपालले रु १७.४५ अर्बको ईभी आयात गरेको छ, जसमा चीनबाट आयातको हिस्सा रु १४.३६ अर्ब छ। भारतबाट आयात गरिएको ईभी रु २.९३ अर्बमा पुगेको छ, जबकि दक्षिण कोरिया, जर्मनी र अमेरिका लगायतका देशबाट आयात गरिएको ईभीको मूल्य रु १६२ मिलियन हो।
आयात विवरणले देखाउँछ कि चीनबाट ५,४३४ ईभी आयात भएका छन्, जसमा यात्रु बस, माइक्रोबस, र निजी सवारी साधन समावेश छन्। भारतबाट भने १,८९० ईभी आयात भएका छन्।
नेपालको मोटर सवारी साधन आयात चालु आर्थिक वर्षको पहिलो छ महिनामा ३२ प्रतिशतले बढेको छ, जसले अटो क्षेत्रको सुधारलाई देखाउँछ।
यस वृद्धि पछाडिको कारण बैंक ब्याजदरमा आएको कमी हो। यसअघि १२–१३ प्रतिशतको हाराहारीमा रहेको ब्याजदर अहिले ६–७ प्रतिशतमा झरेको छ, जसले खरीदकर्ताहरूलाई आकर्षित गरेको छ।
नेपाली अर्थतन्त्र र वातावरणका लागि सकारात्मक प्रभाव पार्दै, विद्युतीय सवारी साधनको लोकप्रियता र बजार वृद्धि नेपालको दिगो यातायात प्रणालीको दिशामा महत्त्वपूर्ण कदम हो।
